Bij een laryngectomie wordt het strottenhoofd (larynx) weggenomen (ectomie) oftewel een larynxextirpatie. Meestal is strottenhoofdkanker de aanleiding voor deze ingrijpende operatie. Het strottenhoofd moet verwijderd worden wanneer het kwaadaardige gezwel te uitgebreid is voor bestralingstherapie of wanneer het na een bestraling is teruggekeerd. Na deze operatie loopt de ademing en het spreken via een andere weg. Met betrekking tot het aanleren van een nieuwe manier van spreken kunt u een beroep doen op de logopedist.
Leren spreken na een larynxextirpatie
Er zijn verschillende manieren van spreken die kunnen worden toegepast. Dit kan met behulp van een stemprothese, met de injectiemethode (ook wel ‘slokdarmspraak’ genoemd) of door middel van een elektrolarynx (een spreekhulp apparaat). Het is vaak situatie en persoon afhankelijk welke manier van spreken uiteindelijk wordt gekozen.
Leren praten met een stemprothese
Met hulp van een logopedist is het met een stemprothese mogelijk in korte tijd, vaak in enkele dagen, te leren spreken. Wanneer het slokdarmgeluid gemakkelijk op gang komt, kan er vrij snel in volledige zinnen worden gesproken. Deze methode lijkt dan ook het meest op het spreken van vóór de operatie.
De logopedist beidt begeleiding om de techniek goed onder de knie te krijgen en om de communicatieve situaties uit te breiden.
Leren praten met een injectiemethode
Wanneer er geen prothese geplaats is, kan het spreken door middel van de injectiemethode aangeleerd worden. Ook kan deze methode aangeleerd worden naast het spreken met een prothese. Het betreft hier een andere methode van slokdarmspraak. Hierbij wordt er lucht in kleine hoeveelheden naar binnen “gehapt” en hierna wordt deze lucht weer op geboert.
Het aanleren van deze methode vraagt meer tijd (enige maanden) dan het aanleren van prothese spraak. Deze manier van spreken vergt een gedegen oefenprogramma onder begeleiding van een logopedist, geduld en doorzettingsvermogen.
Leren praten met een elektrolarynx
Soms kan er geen slokdarmstem geproduceerd worden. In dat geval kan er worden gesproken met behulp van een spreekhulpapparaat, een elektrolarynx. Dit apparaat heeft een trilplaat, waarmee de basis voor stemgeluid gecreëerd wordt. Dit geluid klinkt duidelijk elektronisch, metaalachtig en dus niet als de eigen stem.
Naast het opnieuw leren spreken, kan er begeleiding gewenst zijn met betrekking tot het slikken en/of het leren ruiken. Ook hiermee kan de logopedist helpen.
Tenslotte kan de logopedist de stemprothese controleren bij vragen / twijfels over o.a. lekkage en reiniging.
